Η Τέχνη του Ταρώ

του Alejandro Jodorowsky

copyright © Alejandro Jodorowsky

Image

Προέλευση

Κανείς δεν γνωρίζει ποιος δημιούργησε το Ταρώ, πού ή πότε.

Κανείς δεν ξέρει τι σημαίνει αυτή η λέξη ή σε ποια γλώσσα ανήκει.

Ούτε γνωρίζουμε αν είναι η προέλευση του παιχνιδιού με κάρτες ή αν είναι απλώς η κορύφωση μιας αργής εξέλιξης που ξεκίνησε με τη δημιουργία ενός παιχνιδιού που ονομάζεται naïbbe (κάρτες), στο οποίο προστέθηκαν με την πάροδο των ετών τα Μεγάλα Αρκάνα και οι Φιγούρες.

Το πρώτο σίγουρο σημείο αναφοράς είναι η απαγόρευση των παιχνιδιών με κάρτες στη Βέρνη το 1376. Το 1392, τα πρακτικά του Charles Peupart, ταμία του Καρόλου ΣΤ', αναφέρουν ότι ο Jacquemin Gringonneur του Παρισιού πληρώθηκε 56 σολ για να ζωγραφίσει τρεις τράπουλες με χρυσό. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο Gringonneur εφηύρε το Ταρώ...

Το 1377, ένας Γερμανός μοναχός - ο Johannes - ανέφερε ένα παιχνίδι με κάρτες που είχε δει στην Ελβετία. Στην Ισπανία, αναφέρθηκε ότι τα παιχνίδια με κάρτες εμφανίστηκαν ήδη από το 1378.

Το 1457, ο Άγιος Αντώνιος αναφέρθηκε στο Ταρώ στην "Πραγματεία περί Θεολογίας" του. Και το 1500, ένα λατινικό χειρόγραφο - "Sermones de ludo cum aliis" - περιείχε μια λίστα με τα Μεγάλα Αρκάνα.

Μέχρι τον 18ο αιώνα, το Ταρώ θεωρούνταν παιχνίδι τύχης και το βαθύτερο νόημά του πέρασε απαρατήρητο. Τα σχέδια αντιγράφηκαν, μεταμορφώθηκαν, ακρωτηριάστηκαν και εξωραΐστηκαν· στολίστηκαν με πορτρέτα ευγενών και χρησιμοποιήθηκαν για τη λαμπρότητα της αυλής. Αλλά το 1781, ο Γάλλος συγγραφέας Court de Gébelin ανακάλυψε εκ νέου το Ταρώ (της Μασσαλίας) και το παρουσίασε στον ένατο τόμο του "Monde primitif" (Πρωτόγονος Κόσμος). Προσθέτοντας ένα μηδενικό στο MAT, μπερδεύοντας τους αριθμούς του L'HERMITE (Ο Ερημίτης) και της TEMPERANCE (Η Εγκράτεια), προσθέτοντας ένα πόδι στο τραπέζι του LE BATELEUR (Ο Μάγος), μεταμορφώνοντας το σκήπτρο του LE PAPE (Ο Πάπας), σχεδιάζοντας τον Κρεμασμένο όρθιο, κλπ., ισχυρίστηκε ότι διόρθωσε τα 'λάθη' του πρωτοτύπου και, αγνοώντας τις ανακρίβειές του, έδωσε στο Ταρώ μια καθαρά επινοημένη προέλευση: τα 22 Μεγάλα Αρκάνα ήταν ιερογλυφικά που ανήκαν στο 'Βιβλίο του Θωθ' που διασώθηκε από τα ερείπια των αιγυπτιακών ναών πριν από χίλια χρόνια...

Δέκα χρόνια αργότερα, ένας μάντης της μόδας, ο κουρέας Eteilla, 'αποκατέστησε' το 'νόημα' του Ταρώ της Μασσαλίας και καθιέρωσε εξίσου φανταστικούς δεσμούς μεταξύ των φανταστικών Καρτών του και της Αστρολογίας και της Καμπάλα. Έκτοτε, έχουν γραφτεί χιλιάδες βιβλία που αποδεικνύουν ότι το Ταρώ προέρχεται από τους Αιγύπτιους, τους Χαλδαίους, τους Εβραίους, τους Άραβες, τους Ινδούς, τους Έλληνες, τους Κινέζους, τους Μάγια, τους εξωγήινους και τους υπεράνθρωπους, για να μην αναφέρουμε την Ατλαντίδα και τον ίδιο τον Αδάμ, που μπορεί κάλλιστα να έκανε τα πρώτα σκίτσα! Η λέξη TAROT θεωρείται ότι είναι αιγυπτιακή (TAR: μονοπάτι· RO, ROS, ROB: βασιλικό), ινδο-ταρταρική (TAN-TARA: ζωδιακός κύκλος), εβραϊκή (TORA: νόμος), λατινική (ROTA: τροχός· ORAT: μιλάει), σανσκριτική (TAT: το σύνολο· TAR-O: σταθερό αστέρι), κινεζική (TAO), και ούτω καθεξής.

Διάφορες εθνοτικές και θρησκευτικές ομάδες και μυστικές εταιρείες το διεκδίκησαν ως δικό τους: Τσιγγάνοι, Εβραίοι, Μασόνοι, Ροδόσταυροι, Σουφιστές... Υπάρχουν επιρροές από τα Ευαγγέλια και την Αποκάλυψη - σε κάρτες όπως LE MONDE (Ο Κόσμος), LE PENDU (Ο Κρεμασμένος), L'IMPERATRICE (Η Αυτοκράτειρα), LA JUSTICE (Η Δικαιοσύνη), TEMPERANCE (Η Εγκράτεια), LA FORCE (Η Δύναμη), LE DIABLE (Ο Διάβολος), LE PAPE (Ο Πάπας), LE IUGEMENT (Η Κρίση) - , ταντρικές διδασκαλίες, το Ι Τσινγκ και το Αζτέκικο Ηλιακό Ημερολόγιο. Κάποιοι βλέπουν το Ταρώ ως έργο αλχημείας, καμπαλισμού, αστρολογίας ή αριθμομαντείας. Κάθε κοινωνία, κάθε εσωτερικός πυρήνας, κάθε κλάδος της μαγείας, κάθε Μυημένος, κάθε εθνικότητα, κάθε καλλιτέχνης αισθάνεται τότε την ανάγκη να ζωγραφίσει επιτέλους το αληθινό Ταρώ...

Τα τελευταία διακόσια χρόνια, έχουν εμφανιστεί περισσότερες από επτά χιλιάδες νέες τράπουλες! Εκατοντάδες παλιές κάρτες έχουν διασωθεί από βιβλιοθήκες με την ελπίδα να ανακτηθούν τα πρωτότυπα Αρκάνα!

Από αυτό το μπέρδεμα περιορισμένων, αφελών, φανταστικών, εμπορικών, ψευδοϊστορικών, ρομαντικών, σχιζοφρενικών, μάταιων ή αραιωμένων ερμηνειών, από αυτή την υπέρθεση δογματισμών και συστημάτων, αναδύεται τελικά το Ταρώ της Μασσαλίας (Tarot de Marseille), ένα αυθεντικό μνημείο, ανώνυμο όπως είναι όλη η ιερή τέχνη, ορισμένο με αυτούς τους όρους από τον αποκρυφιστή Eliphas Levi: "Είναι ένα μνημειώδες και μοναδικό έργο, τόσο απλό και δυνατό όσο η αρχιτεκτονική των πυραμίδων, και επομένως τόσο ανθεκτικό όσο αυτές· ένα βιβλίο που συνοψίζει όλες τις επιστήμες και οι άπειροι συνδυασμοί του μπορούν να λύσουν όλα τα προβλήματα· ένα βιβλίο που μιλάει ενώ μας κάνει να σκεφτόμαστε· ένας εμπνευστής και ρυθμιστής όλων των δυνατών αντιλήψεων: ίσως το αριστούργημα του ανθρώπινου νου, και αναμφισβήτητα ένα από τα πιο όμορφα πράγματα που μας άφησε η αρχαιότητα· ένα καθολικό κλειδί, μια πραγματική φιλοσοφική μηχανή που αποτρέπει το νου από το να περιπλανιέται, ενώ του επιτρέπει πρωτοβουλία και ελευθερία· είναι τα μαθηματικά εφαρμοσμένα στο απόλυτο, είναι η συμμαχία του θετικού με το ιδανικό, είναι μια λοταρία σκέψεων όλες αυστηρά σωστές όπως οι αριθμοί, είναι τελικά ίσως αυτό που η ανθρώπινη ιδιοφυΐα έχει ποτέ συλλάβει τόσο απλό και τόσο μεγάλο" ("Dogme et rituel de la haute magie" - Δόγμα και τελετουργικό της υψηλής μαγείας - , 1854.)

Δυστυχώς, ο Eliphas Levi, όπως και ο Gébelin και ο Eteilla, παρά τη μεγάλη του διαίσθηση, περιφρόνησε το Ταρώ της Μασσαλίας (Tarot de Marseille), θεωρώντας το "εξωτερικό" και εφευρίσκοντας αυτό που αποκαλούσε "εσωτερικές" κάρτες, δημιουργώντας το δικό του Ταρώ.

Σύνδεσε κάθε Τραμπάλα του Ταρώ με ένα από τα 22 γράμματα του εβραϊκού αλφαβήτου, αγνόησε τα Μικρά Αρκάνα και τοποθέτησε το MAT μεταξύ των κλειδιών 20 και 21. Έκτοτε, πολύ λίγοι κατάφεραν να απαλλαγούν από αυτή την προσωπική οπτική και να δουν κυριολεκτικά το πρωτότυπο ΤΑΡΩ.

Χωρίς να θέλουν να αναγνωρίσουν ότι το MAT είναι ένα μυστήριο, χωρίς αριθμό, που δεν είναι πουθενά και παντού, αμέτρητες θεωρίες το έχουν κάνει THE FOOL (Ο Τρελός) και του έχουν δώσει τον αριθμό 0 ή 22. Όλοι, όπως στη "Σταχτοπούτα", είναι έτοιμοι να κόψουν ένα κομμάτι από το πόδι τους για να μπορέσουν να φορέσουν το "ΓΥΑΛΙΝΟ" γοβάκι.

Για να κάνει το Ταρώ να συμπίπτει με τους XXII Δρόμους του Δέντρου της Ζωής των Δέκα Σεφιρόθ της Καμπαλιστικής Παράδοσης, ο Arthur Edwards Waite, ένας Άγγλος αποκρυφιστής και μέλος της Ερμητικής Τάξης της Χρυσής Αυγής, αντέστρεψε τους αριθμούς της LA FORCE (Η Δύναμη) και της LA JUSTICE (Η Δικαιοσύνη), μετέτρεψε τον L'AMOUREUX (Ο Εραστής) σε LES AMOUREUX (Οι Εραστές) και παραποίησε το νόημα όλων των Μεγάλων Αρκάνα...

Ο Aleister Crowley, ένας αποκρυφιστής που ανήκε στην Τάξη του Ναού της Ανατολής (O.T.O.), άλλαξε ξανά τα ονόματα, το νόημα και τη σειρά των καρτών. Η LA JUSTICE (Η Δικαιοσύνη) γίνεται Adjustment (Ρύθμιση); η LA FORCE (Η Δύναμη), Luxury (Πολυτέλεια); η TEMPERANCE (Η Εγκράτεια), Art (Τέχνη); η LE JUGEMENT (Η Κρίση), Aeon (Αιών). Εξαλείφει τους Βαλέδες και τους Ιππότες και τους μετατρέπει σε Πρίγκιπες και Πριγκίπισσες...

Είναι περίεργο και αποκαλυπτικό, παρατηρώντας τις διάφορες παραλλαγές στις οποίες περισσότερο ή λιγότερο φωτισμένοι ερμηνευτές έχουν υποβάλει το Ταρώ της Μασσαλίας, να βλέπουμε πώς, αντιγράφοντας τα λάθη των προκατόχων τους, στην πραγματικότητα αποδίδουν σε αυτό ένα 'παραδοσιακό' νόημα.

Ο Oswald Wirth, ένας Ελβετός αποκρυφιστής, μασόνος και μέλος της Θεοσοφικής Εταιρείας, σχεδίασε το Ταρώ του, εισάγοντας όχι μόνο μεσαιωνικές ενδυμασίες, αιγυπτιακές σφίγγες, το κινεζικό σύμβολο του Τάο, την εκδοχή του διαβόλου του Eliphas Levi, κλπ., και εμπνέεται περισσότερο από την αδέξια εκδοχή του Court de Gébelin – δείτε τη MAISON DIEU (Ο Oίκος Θεός), την TEMPERANCE (Η Εγκράτεια), την JUSTICE (Η Δικαιοσύνη), τον PAPE (Ο Πάπας), τον AMOUREUX (Ο Εραστής) – παρά από το πραγματικό Ταρώ της Μασσαλίας... Μερικοί μελετητές έχουν φτάσει στο σημείο να ισχυριστούν ότι το Ταρώ της Μασσαλίας είναι μια αφελής εκδοχή του Ταρώ του Gébelin!... Χιλιάδες οπαδοί μιας αμερικανικής ροδοσταυρικής αίρεσης ισχυρίζονται ότι το αιγυπτιακό Ταρώ του Robert Falconnier – τότε μέλος της Comédie Française, το δημοσίευσε το 1896 και το αφιέρωσε στον A. Dumas fils – είναι η αρχική ιερή τράπουλα...

Δύο αιώνες ονείρων και ψεμάτων. Σωροί βιβλίων και τυπωμένων καρτών σε αναζήτηση ενός μυστικού που είναι προσιτό σε όλους, περιμένοντας να ανακαλυφθεί μόνο από τα βέλη μιας σωστής ανάγνωσης: το Ταρώ της Μασσαλίας (TAROT DE MARSEILLE).

Η Τέχνη του Ταρώ

του Alejandro Jodorowsky

copyright © Alejandro Jodorowsky